Waar komt de naam vandaan?
Welke betekenis heeft het voor het huis?
Deze naam heeft ons vanaf het
begin bezig gehouden, het heeft ons
misschien zelfs het huis sneller doen kopen. We waren eigenlijk
meteen verliefd op het huis. De prachtige voorkamer en de bedsteekamer omarmden ons en we zagen erg
veel schuurruimte om een prachtige woning van te maken. Een huis met
zo'n naam kan
toch alleen maar geweldig zijn en het groeide met de jaren dan ook uit
tot een prachtige stevige boom.
We vroegen ons al die jaren
af waarom het huis ooit zo is genoemd. De naam was er
vanaf het begin. Wat heeft de eerste eigenaar doen beslissen
zo'n naam te kiezen? En het heeft ons altijd weer terug gebracht bij de
gedachte dat het iets met 'liefde' te maken moest hebben, eigenlijk
meer
nog dan met het woordje 'boom'. In het archief van Bergen op Zoom heb
ik
wat uren besteed aan onderzoek naar het huis, maar iets omtrent de
herkomst van de naam
kon ik niet vinden.
Tot we op een dag met een
aantal goede vrienden naar Mechelen gingen
om
wat cultuur te snuiven en lekker te gaan eten. Rondlopend in de grote
Romboutskerk bleven we bij de prachtige preekstoel van Michiel
Vervoort
uit 1721-1723 staan en lazen op het bordje dat de boom der liefde in de
Hof van Eden hier afgebeeld stond. Was dit de Boom des Levens, of de
Boom
van Goed en Kwaad? Een trap leidt door de boom naar boven naar de
preekstoel. We zagen ook Adam, Eva en natuurlijk de appel, maar
geen gewone appel ...., nee, een granaatappel.
Zou dit de herkomst van de
naam zijn, de Bijbel? Dit opende toch weer heel wat in onze gedachte
over het huis en dan ga
je verder zoeken op internet en vind je heel wat informatie over de
boom van Adam en Eva en de granaatappel en alle andere verhalen er om
heen. Goddelijke liefde verbeeld door een vrucht, die later weer veel
bij Maria afgebeeld werd?
De
granaatappel, Punica
granatum,
ook wel de Punische appel, of vrucht met veel pitten uit
Fenicië,
genoemd, was al 5000 jaar geleden bekend in het Midden Oosten en is met
de druif één van de oudst bekende vruchten uit
het Middellandse
Zeegebied.
In het
Hooglied van Salomo wordt de ronde vorm van de
granaatappel vergeleken met de ronde vormen van de vrouw.Het rode sap
is de nectar van de geliefden en de geur van de bloemen staat symbool
voor
de ontwakende lente. Een bijzondere verering
genoot de granaatappel in Judea; alleen hij mocht naar het
allerheiligste, de Ark
des Verbonds,
gebracht worden. Deze Heilige Appel vertegenwoordigde het geheel van
Gods geboden, hij was ook het symbool van de Wet en het gewaad van de
priester was er mee getooid. Hij was het teken van geestelijke en
creatieve kracht.
De
(granaat)appel hoorde bij Hathor, Aphrodite en Venus, de Egyptische, Griekse
en Romeinse godinnen van de Liefde. Het was het zinnebeeld van liefde, vruchtbaarheid en
erotiek. In het oude Griekenland moest een bruidspaar,
volgens de wet van Solon (
640- 560 v. Chr.), bij het sluiten van het
huwelijk appels of kweeappels eten om de vruchtbaarheid te stimuleren.
De
profeet Mohammed zou zijn zegen aan de granaatappel
gegeven hebben, omdat het eten van de vrucht haat en ijverzucht zou
uitbannen ( gevoelens van liefde bevorderen).
In de
christelijke symboliek werd de appel vaak in
verband gebracht met de Maagd Maria, overgenomen uit de matriarchale
moederreligies, maar de appel kreeg al snel de betekenis van zonde en
verleiding, omdat de patriarchale kerkvorsten ( Pausen) het zo wilden.
Dit door de naïeve, verleidelijke Eva, die zich niet hield aan
Gods afspraak en at van de Boom van Goed en Kwaad. Van hieruit werd het
Latijnse gezegde " malum e malo" afgeleid, het kwaad van de appel.
In de christelijke symboliek verdween het zinnelijke aspect volledig en
werd de granaatappel het symbool van de vele deugden van Maria zoals
naastenliefde, de vele pitten in
één schil stonden voor de gemeenschap van de
gelovigen en de bescherming door de Kerk en het rode sap werd symbool
voor het bloed van de martelaars. In vele Europese
vorstenhuizen werd deze appel de 'Rijksappel'.
Je komt
tot een mooie conclusie; het
huis is zeer waarschijnlijk naar de
boom uit de Hof van Eden vernoemd. Vandaar het
prachtige stukje
houtsnijwerk naast de naam van de site,
waarin het verhaal van Adam, Eva,de slang
en de appel wordt weergegeven. Mooie naam voor een huis, maar wat me
dan blijft intrigeren is het feit dat een pottenbakker zijn huis deze
naam gaf, wat was zijn reden? Religieus zeer zeker! Want met het
potmakersberoep had de naam niets te maken, maar met welke
bijgedachte dan wel. Zag de man in dat
het leven hard zou worden en
dat hij niet al te veel op Gods hulp moest vertrouwen, of juist wel?
Had hij een vreselijk goed huwelijk?
Wilde hij hiermee veel
vruchtbaarheid over zijn gezin afsmeken of een vruchtbaar, welvarend
bedrijf opstarten?
Of wilde hij in
deze moeilijke religieuze tijden toch zijn voorkeur
voor het katholicisme aangeven, door een symbool van Maria voor zijn
huis te gebruiken. Zakelijk was het verstandiger bij de protestanten te
behoren, aangezien zij de baas waren in de stad en dus ook alles
regelden, de katholieken hadden niets meer in te brengen. Alle
potmakers
waren van de nieuwe religie.
|
|